In de tabel staan de belangrijkste knelpuntberoepen uit de sector transport en logistiek, maar ook enkele functies voor arbeiders die intussen geen knelpuntberoep meer zijn. Vrachtwagenchauffeur blijft echter wel het knelpuntberoep bij uitstek.

“Voor de arbeidersprofielen in de logistieke sector spreken we over een arbeidsmarktparadox”, zegt Laenja Pattyn, strategisch accountmanager transport en logistiek bij de VDAB. “Er zijn zeer veel werkzoekenden die zeggen dat ze in de sector willen en kunnen werken. Tegelijk zien we dat de vele vacatures niet ingevuld geraken. De reden is te zoeken in de mismatch tussen kandidaten en bedrijven. Enerzijds willen bedrijven ervaring en een attest om met een heftruck of reachtruck te rijden. Ook het spreken van de lokale taal blijkt een dwingende eis in het kader van het veiligheidsbeleid. Anderzijds haken kandidaten dan weer af omwille van het ploegenwerk en de korte contracten. Met de VDAB zetten we nu in op langere opleidingen die een bredere inzetbaarheid van deze arbeiders moet realiseren waardoor het uitstroompercentage nog moet toenemen. Nu is dat 58,2 % voor magazijnmedewerkers ten opzichte van 75,3 % voor truckchauffeurs. Voor bedienden en managers zijn er wel een aantal knelpuntberoepen. Tenslotte zien we ook een stijgend aantal technici in de logistieke sector als gevolg van de toenemende automatisering. Dergelijke vakmensen vormen hoe dan ook een knelpuntberoep.”

Veel vacatures

Geert Heylen, directeur van het Sociaal Fonds voor Transport & Logistiek (SFTL) dat gericht is op de arbeidersprofielen: “De VDAB houdt een lijst van knelpuntberoepen bij die jaarlijks wordt geactualiseerd op basis van de vacatures die ondernemingen aan de VDAB doorgeven. Maar pas op: niet alle ondernemingen doen dat en dus zijn er hoogstwaarschijnlijk veel meer vacatures in omloop.”

Toch is er ook een boom in het aantal gepubliceerde vacatures. “We hebben nu 1478 vacatures open staan”, zegt Kim Lousberg, project manager van TLHub, een advertentieplatform voor vacatures in de transport en logistiek.

“Dat is hoogste aantal sinds het ontstaan van TLHub in 2018. Wij stellen samen met onze klanten vast dat de instroom naar de sector veel te klein is. Er is dus nood aan een promotiecampagne om het imago van onze beroepen te verbeteren. Heel wat bedrijven investeren intussen in employer branding om het verschil te maken met hun concurrenten.” Ook Dries Dierckx, headhunter en oprichtervan Xtra Harbour Select, een selectiebureau voor logistieke en maritieme profielen, stelt vast dat de aanvragen toenemen. “Sinds de zomer van 2020 is het aantal aanvragen voor nieuwe medewerkers enorm gestegen. Dat ligt nu op een peil dat twee tot drie keer hoger ligt dan voor de coronacrisis uitbrak. Die expansie zie ik trouwens voor alle operationele functies: expediteurs, douanedeclaranten, servicemedewerkers en ga zo maar door. De zoektocht is heel moeilijk. Dat maakt dat de bedrijven hun verwachtingen verlagen. We mogen elke kandidaat die min of meer aan de eisen voldoet doorsturen naar het bedrijf, ook schoolverlaters. Bedrijven gaan er nu van uit dat een diploma niet het belangrijkste selectiecriterium kan zijn: je hebt ook uitstekende medewerkers die het met gezond verstand en zonder diploma toch ver brengen.” Greet Adriaenssen van Logos, het opleidingsfonds van het paritair comité 226 voor de bedienden uit de internationale handel, het vervoer en de logistiek, treedt hem bij. “De arbeidsmarkt is zo goed als leeg. Kandidaten voor sectortechnische bediendenfuncties met de juiste basiscompetenties en vaardigheden worden in de bedrijven met open armen ontvangen. Denk daarbij aan alle expeditie-functies en dispatchers voor weg-, spoor- of lucht- vervoer. Ook de nood aan douanedeclaranten is zeer hoog.”

“De goede kandidaten met het juiste diploma en ervaring spelen het spel volop mee en verhogen hun looneisen. Dat laatste vind ik zelf wel een riskante aanpak. Deze kandidaten moeten eraan denken dat die hoogconjunctuur ook wel kan keren. Als het dan minder goed gaat in de bedrijven, zijn de dure me- dewerkers wellicht de eersten die ook weer moeten vertrekken,” zegt Dries Dierckx.

Bediendenprofilen

Uitschieters in de logistieke arbeidsmarkt blijken nu ook de expediteurs en de douane specialisten te zijn. “Daarbij is de Brexit een heel belangrijke factor, omdat voor de handel met het Verenigd Koninkrijk heel wat meer douaneverplichtingen nodig zijn. Het aantal mensen in dat beroep is echter heel beperkt. Tegelijk zie ik ook dat de vraag naar leidinggevenden en managementfuncties toeneemt, zoals de logistiek verantwoordelijke van een magazijn. De focus richt zich ook op de logistieke businessanalisten. Bedrijven willen hun keten optimaliseren en efficiënter maken. Hiervoor zoeken ze hoger opgeleiden”, zegt Siegfried Desmalines, sectorconsulent bij Logos.

Willy Raemdonck, site manager van het nieuwe distributiecentrum van Barry Callebaut ziet dat ook zo. “We hebben onze nieuwe instal- laties net geopend en intussen beschikken we over alle operatoren die we nodig hebben. Er blijft nog wat rotatie onder de nieuwe mensen, zodat we wel blijven aanwerven. Daarvoor gebruiken we een uitzendkantoor dat zorgt voor de selectie. De mensen die bij ons binnenkomen hebben geen opleiding of ervaring. De goede krachten krijgen bij ons een contract en kunnen doorgroeien, eventueel na bijkomende opleidingen zoals voor heftruck- of reachtruckchauffeur. Voor het magazijn zitten we intussen goed, maar voor de planning van die processen - forecasting en demand planning op operationeel en tactisch niveau - vinden we veel moeilijker de juiste mensen. Hier gaat het om medewerkers met een bachelor- of masterdiploma uit de richtingen TEW of handelsingenieur. Die zijn veel moeilijker te vinden. We mikken op mensen die al wat ervaring hebben met de materie, maar ook schoolverlaters maken zeker een kans. Zij kunnen dan ook doorgroeien naar een internationale functie binnen de groep.”

Aandacht voor de eigen medewekers

De mensen uit de sector zien dat bedrijven zich meer gaan richten op het behoud van de eigen mensen. De arbeidsomstandigheden evolueren dan mee. “Thuiswerken en flexiwerken wordt nu veel meer toegestaan dan vroeger. Bedrijven voorzien ook meer opleidingen voor de mensen die ze al in huis hebben én voor de nieuwkomers. Ze zijn er zich van bewust dat ze hun bestaande mensen tevreden moeten houden zodat die niet vertrekken,” zegt Dries Dierckx.

Logistieke bedrijven zien in dat ze die eigen medewerkers ook breder kunnen inzetten. Dankzij een horizontale beweging kunnen die actief worden in afdelingen waar het moei- lijk is om mensen te vinden. Daar hoort dan wel bij dat de werkgever investeert in extra opleidingen om de overstap mogelijk te maken. Yves Hebb, HR director van de groep Van Moer: “De schaarste in de arbeidsmarkt is enblijft een feit. Met ons bedrijf hebben we wel het geluk dat we voldoende instroom hebben. Van Moer heeft het positief imago van een snelgroeiend bedrijf in handen van een entrepreneur pur sang. Toch is de druk in de omgeving erg groot, onder andere door een grote aanwervingscampagne in de haven van Antwerpen. We zetten daarom steeds meer in op de medewerkers die we in huis hebben. Ons hele beleid komt samen in ons nieuwe project Van Moer Academy, waarin we enerzijds een analyse maken van de huidige functies met hun verantwoordelijkheden en competenties. Dat verbinden we met een opleidingsbehoefte die we dan invullen met een breed scala aan opleidingen, coaching en micro-trainingen. Op die manier zullen we de retentie van de eigen mensen verhogen.”

Dit artikel is geschreven door Peter Ooms en gepubliceerd in het tijdschrift Link2LOGISTICS Management. 

Vind meer dan 1000 vacatures, gepubliceerd door meer dan 300 werkgevers, op TL-Hub.